Anniisaa sochii
Yeroo wanti tokko sochii keessa jiru anniisaan wanta sanaan walqabatu jira. Maaliif akkas taʼuu qaba? Wantoonni socho’an jijjiirama fiduu, ykn, haala adda ta’een yoo ilaalle, hojii hojjechuu danda’u. Fakkeenyaaf, kubbaa caccabsu yaadi. Kubbaan caccabsu suuta sochoʼu illee wanta biraa kan akka mana duwwaa irratti miidhaa guddaa geessisuu dandaʼa. Haa ta’u malee, kubbaan caccabsu kan hin sochoone hojii tokkollee hin hojjetu (gamoo kamiyyuu keessatti hin rukutamu).
Anniisaan sochii wanta tokkoo wajjin walqabatu anniisaa sochii (kinetic energy) jedhama. Rasaasni saffisaan deemu, namni deemu, fi raadiyaashiniin elektiromaagneetikii akka ifaa hundi isaanii anniisaa sochii qabu. Fakkeenyi anniisaa sochii kan biraa anniisaa dhaabbataa, tasaa utaaluu atoomota ykn molakiyuulotaa wajjin walqabateedha. Kunis anniisaa ho’aa jedhama – anniisaan ho’aa hamma guddatu, anniisaan sochii sochii atoomikaa guddaa ta’a, faallaa kanaatiin. Giddugaleessi anniisaan ho’aa garee molakiyuulotaa waan teempireechara jennu yoo ta’u, anniisaan ho’aa wantoota lama gidduutti yeroo dabarfamuu ho’a jedhamuun beekama.
Anniisaa pooteenshiyaalii(kuufamaa)
Gara fakkeenya kubbaa caccabsuu keenyaatti haa deebinu. Kubbaan sochii hin qabne kan caccabsu anniisaa sochii tokkollee hin qabu. Garuu osoo kireeniin abbaa darbii lama ol kaafamee konkolaataa gubbaatti fannifame maaltu ta’a? Haala kana keessatti kubbaan caccabsu hin socho’u, garuu, dhugaa dubbachuuf, ammallee anniisaan isa waliin walqabatu jira. Anniisaa kubbaa caccabsaa fannifame hojii hojjechuu danda’uu isaa calaqqisiisa (haala kana keessatti, miidhaa). Kubbaan caccabdu osoo gadhiifame konkolaataa hiyyeessa nama tokkoo paankeekii hojjechuun hojii hojjeta ture. Kubbaan yoo ulfaate immoo anniisaan isa waliin walqabatu ni guddata.
